Ο `Αγιος Κοσμάς έπέρασε άπό τό Βασιλικό τόν ΄Απρίλιο τού 1777 γιά πρώτη καί τόν ΄Οκτώβριο τού 1778 γιά δεύτερη φορά.Κατά τήν πρώτη φορά δέν έμεινε στό χωριό γιά νά διδάξει,τήν δεύτερη όμως παρέμεινε γιά έξι ήμέρες.
Τήν πρώτη διδαχή τήν έκανε στήν πεδιάδα τού ΄Αγίου Νικολάου καί τήν δεύτερη στό εξωκκλήσι τού Άγίου Γεωργίου. Ό Άγιος όπου έπηγενε προσεύχονταν παρουσία τών κατοίκων, στά σταυροδρόμια τών χωριών.Στό Βασιλικό έπροσευχήθηκε σέ δύο σταυροδρόμια. Στό τρίτο σταυροδρόμι τής΄Αγίας Παρασκευής (θέση Καρυά), πού πήγε γιά νά προσευχηθεί, άντίκρυσε μέ στενοχώρια τούς σιουμπάσηδες νά ζυγίζουν τή σοδιά τών κατοίκων γιά νά ύπολογήσουν τόν φόρο τής δεκάτης, πού έπρεπε νά είπράξει τό Τουρκικό δημόσιο,άπό τούς σκλάβωμένους Έλληνες.
Τότε μερικοί Βασιλικώτες τών ρώτησαν τί προβλέπει γιά τήν άπελευθέρωση τού χωριού καί ό `Αγιος τούς άπήντησε : "τά βάσανα είναι άκόμα πολλά.Θυμηθείτε τά λόγια μου,προσεύχεσθε, ένεργείτε, καί ύπομένετε στέρεα".
Μετά πήρε ένα παλούκι,κατ΄'αλλους τό μπαστούνι ή τό ραβδί του, τό έβαλε στήν σχισμή ΄Ενός δένδρου καί είπε:" Αμα κλείσει ή σχισμή καί κλειστεί μέσα τό παλούκι,τότε θά έρθει τό ποθούμενο".
Η προφητεία έπαληθευτικε τό 1912-13, άπελευθερώθηκε ό τόπος μαζί καί ή Βόρειος Έλλάδα.
Τό δένδρο αύτό έχει διασωθεί καί φυλάσσεται στό Μουσείο πού βρίσκεται στό κάτω μέρος τού χωριού καί μέσα στόν προαύλιο χώρο τού έξωκκλησίου τού ΄Αγίου, πού χτίστηκε τό 1954.
Στόν ίδιο προαύλιο χώρο, θά δούμε καί τό Εικονοστάσι πού χτίσανε οί κάτοικοι τού χωριού, άμέσως μόλις ή είδηση τής θανάτωσης τού Άγίου Έφτασε ως τό Βασιλικό. Τό εικονοστάσι είναι χτισμένο άκριβώς έκεί πού στάθηκε Ό Άγιος Κοσμάς,γιά νά διδάξει καί νά Προφητεύσει.
[Πηγή: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.]
Τό Μουσείο διαχειρίζεται ό Σύλλογος "ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑΣ" ό oποίος έδρεύει στό Βασιλικό Πωγωνίου.
Τα τηλέφωνα επικοινωνίας γιά επίσκεψη στο Μουσείο είναι:69 32 96 70 02 καί 69 46 89 15 09.
