Δήμος Πωγωνίου

Γενικά στοιχεία

Σε υψόμετρο 560μ. βρίσκεται το χωριό Κάτω Ραβένια το οποίο είναι περιτριγυρισμένο από δάση και ακαλλιέργητη έκταση. Είναι χτισμένο σε ομαλό και πολύ βατό μέρος. Το 1912 το χωριό αριθμούσε 100 οικογένειες και 622 κατοίκους. Ο αριθμός αυτός με το πέρασμα των χρόνων μειώθηκε αρκετά με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν 30 οικογένειες και 75-80 μόνιμοι κάτοικοι. Αποτελεί το ησυχαστήριο της περιοχής με πολύ καλό κλίμα, με φιλόξενους και ευγενικούς ανθρώπους. Έχει θέα προς την Τύμφη, τον κάμπο του Παρακαλάμου, το Καλπάκι και προς τα βουνά Κασιδίαρης και Νεμέρτσικα.

Ονοματολογία

Η ονομασία του χωριού έχει απασχολήσει πολλούς. Έτσι το Υπουργείο Εσωτερικών το 1927 όρισε Συμβούλιο Τοπωνυμιών για την ονομασία διάφορων χωριών που έφεραν Τουρκικά η Σλάβικα ονόματα. Για τα Κάτω Ραβένια η μεν λέξη «κάτω» μπήκε σε αντιδιαστολή με την λέξη «άνω» και είναι καθαρά Ελληνική. Αμφισβητήθηκε η δεύτερη λέξη «Ραβένια» η οποία μένει ακαθόριστη διότι συγχέεται η Σλαβική, η Ελληνική και η Τουρκική γλώσσα. Σε πολλά σημεία της Ελλάδας υπάρχει η λέξη «Ραβένια ή Ρεβένια». Το Συμβούλιο τοπωνυμιών αποφάσισε να ονομάσει τα Άνω Ραβένια με το όνομα «Καλλιθέα» και τα Κάτω Ραβένια απλώς «Ραβένια». Υπήρξαν όμως αντιδράσεις των κατοίκων του χωριού και έτσι παρέμεινε η ονομασία Άνω και Κάτω Ραβένια ^[1].

Αξιοθέατα

Το χωριό έχει δυο εκκλησίες, τον Άγιο Νικόλαο, μονόκλιτη εκκλησία με χαγιάτι που είναι και η παλαιότερη (χρονολογείται στον 18ο αιώνα). Το τέμπλο της κοσμείται από εικόνες των 12 Αποστόλων και σύμφωνα με επιγραφή χρονολογείται στο 1773. Δίπλα της βρίσκεται, η νεότερη, της Γέννησης της Θεοτόκου. Είναι τρίκλιτη και είναι η κεντρική εκκλησία του χωριού, που χτίστηκε το 1910 . Εκεί υπάρχει ομώνυμη φορητή εικόνα, σχετικά μεγάλων διαστάσεων, σε προσκυνητάρι, ζωγραφισμένη από Χιονιαδίτες ζωγράφους το 1819 ^[2]..

Η Περιοχή Αγιοί είναι μοναδική σε ομορφιά. Εδώ μέσα σε μια σπηλιά λειτούργησε το ξακουστό Μοναστήρι, με το οποίο είναι συνυφασμένο και το γνωστό δημοτικό τραγούδι "Πάπα-Γιώργης"(...όλα τα κάστρα πάτησε κι όλα τα μοναστήρια / το μοναστήρι στους Αγίους δεν μπορεί να πατήσει...). Δίπλα στο Μοναστήρι υπάρχει το φαράγγι του Γορμού, παραπόταμου του Καλαμά, το οποίο αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο της φύσης με την πλούσια χλωρίδα και πανίδα που διαθέτει. Για τους λάτρεις της πεζοπορίας αποτελεί μια πρόκληση και κατά τους χειμερινούς μήνες τα νερά του Γορμού προσφέρονται για ραφτιγκ ^[3]. Το μικρό μαγαζάκι στην όχθη του σου προσφέρει ξεκούραση και δροσιά τα ζεστά μεσημέρια του καλοκαιριού.

Παραπομπές

Γενικά στοιχεία

Το Καλπάκι πριν τον πόλεμο του 1940 ήταν σχεδόν ακατοίκητο. Υπήρχαν λίγες καλύβες και ένα-δυο καφενεία για τους περαστικούς στρατιώτες που είχαν έξοδο από το στρατόπεδο που βρίσκεται λίγο πριν το Καλπάκι. Σε αυτό στέλνονταν οι στρατιώτες προς αναμόρφωση. Είναι γνωστό για την ιστορία του κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (Μάχη του Καλπακίου) κατά την εισβολή των Ιταλών.

Σήμερα το Καλπάκι είναι η έδρα του Δήμου Πωγωνίου. Αποτελεί σπουδαίο συγκοινωνιακό κόμβο όπου και οφείλει την συνεχόμενη ανάπτυξή του. Ενδεικτικά αναφέρουμε το εργοστάσιο εμφιαλώσεως νερού και αναψυκτικών, τα σύγχρονα θερμοκήπια ευρωπαϊκών προδιαγραφών, τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (φωτοβολταικά) κ.τ.λ., τα οποία προσδίδουν αναπτυξιακή δυναμική. Παρά τη δυσμενή τάση της υπαίθρου αποτελεί οικισμό που συνεχώς συγκεντρώνει κατοίκους από τα γύρω ορεινά χωριά και διάφορα επαγγέλματα. Διαθέτει όλα τα είδη καταστημάτων, εστιατόρια, ταβέρνες, ξενώνες και διάφορες υπηρεσίες. Το Καλπάκι αποκτά τελικά, σημαντικό ρόλο στην οργάνωση του χώρου της ευρύτερης περιοχής Πωγωνίου ^[1].

  Ιστορικά Αξιοθέατα

Στην πλαγιά του λόφου προφήτης Ηλίας, το καλοδιατηριμένο ΟΧΙ θυμίζει την εποχή και το έπος του '40. Στην είσοδο του Καλπακίου υπάρχει το Πολεμικό Μουσείο όπου το επισκέπτονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Οι στρατιώτες ξεναγοί λύνουν τις απορίες των επισκεπτών σχετικά με τα γεγονότα του πολέμου και υπαρχουν πλούσια εκθέματα, γραφική και ηχητική αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου.

Μετά την οχυρωματική τάφρο υπάρχει η σπηλιά όπου χρησιμοποιήθηκε ως Στρατηγείο του Διοικητή της 8ης Μεραρχίας κατά τη διάρκεια του πολέμου. Την είσοδο της σπηλιάς κοσμεί η προτομή του Κατσιμήτρου Χαράλαμπου, που με την πίστη του να υπερασπιστεί τη γραμμή άμυνας Ελαίας - Καλαμά καθήλωσε τις Ιταλικές δυνάμεις στο Καλπάκι ^[2]. Πάνω από τον οικισμό και στον λόφο Σειλητούρια δεσπόζει το γιγάντιο μπρούτζινο άγαλμα του πολεμιστή στρατιώτη του '40. ^[3]

  Μάχη του Καλπακίου

Παραμονές του 1940 η 8η Μεραρχία Ηπείρου με επικεφαλής τον υποστράτηγο Κατσιμήτρο Χαράλαμπο οργάνωσε την άμυνα στα γύρω υψώματα της Γκραμπάλας, της Ασόνισσας, της Βελλάς και των Γρεμισιών. Στο ύψωμα της Βελλάς διασώζονται μέχρι σήμερα τα ίχνη των χαρακωμάτων. Ο υποστράτηγος Κατσιμήτρος, παρά τις αντίθετες απόψεις του Γενικού Επιτελείου που προέβλεπε άμυνα στα Τζουμέρκα, διέταξε να κρατήσει την γραμμή άμυνας στο Καλπάκι μέχρι εσχάτων. Πέτυχε να αναχαιτίσει την Ιταλική εισβολή και στις 10 Νοεμβρίου 1940 η 8η Μεραρχία πέρασε από την άμυνα στην επίθεση. Ιδιαίτερα στα υψώματα της Γκραμπάλας, ανατολικά του Καλπακίου, έγιναν οι πιο αιματηρές συγκρούσεις. Στην πλαγιά του λόφου προφήτης Ηλίας, το καλοδιατηριμένο ΟΧΙ θυμίζει την εποχή εκείνη. Στην είσοδο του Καλπακίου υπάρχει το Πολεμικό Μουσείο του '40. Οι στρατιώτες ξεναγοί λύνουν τις απορίες των επισκεπτών σχετικά με τα γεγονότα του πολέμου και υπάρχουν πλούσια εκθέματα, γραφική και ηχητική αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου ^[4].

Παραπομπές

Αξιοθέατα

Τα Δολιανά είναι χωριό του νομού Ιωαννίνων., 2 χλμ από τον οδικό άξονα Ιωαννίνων-Κακαβιάς (σύνορα Ελλάδας - Αλβανίας).Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλιότερα χωριά του Δήμου Πωγωνίου περιτριγυρισμένο από δάση βελανιδιάς. Είναι χτισμένο πάνω σε πέντε λόφους από τους οποίους είναι ορατή ολόκληρη την κοιλάδα του Ποταμού Καλαμά, θεωρείται δε το πνευματικό κέντρο ολόκληρης της περιοχής. Το όνομα του χωριού αναφέρεται ^[1]με την σημασία «τόπος χαμηλός» και ετυμολογείται ^[2] από την σλαβική λέξη Doljane «ο κάτοικος της κοιλάδας».

  Ιστορία

Ο πρώτος πυρήνας εγκαταστάθηκε εδώ πριν το 1480 μ.Χ. Τα Δολιανά ανήκαν στα προνομιούχα χωριά του Ζαγορίου, αναπτύχθηκαν γρήγορα και απέκτησαν την φήμη του πλούσιου χωριού. Ο Αλή Πασάς το 1792 το απέσπασε από το Ζαγόρι και το έκανε τσιφλίκι του, υποχρεώνοντας έτσι τους κατοίκους του να γίνουν από αφέντες, γεωργοί στην δούλεψη των Τούρκων. Αυτό το γεγονός δεν αποθάρρυνε τους Δολιανίτες να αναπτύξουν αξιοζήλευτες πρωτοβουλίες. Τότε ιδρύονται τα πρώτα σχολεία, πολλοί ξενιτεύονται για σπουδές στην Ιταλία ή για αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης στην Μολδοβλαχία.Σαν κοινότητα αναγνωρίστηκε το 1919 με βασιλικό διάταγμα.

  Αξιοθέτα

Στην είσοδο του χωριού υπάρχει ένα από τα πιο παλιά μνημεία βυζαντινής εποχής. Είναι ο Άγιος Δημήτριος παλιό Μετόχι, που χτίστηκε σύμφωνα με εντοιχισμένη επιγραφή το 1127 μ.Χ. Ανάμεσα στα σχολεία Δημοτικό και Γυμνάσιο - Λύκειο δεσπόζει η προτομή του μεγάλου δασκάλου του Γένους Γεωργίου Γενναδίου. Δίπλα του στέκει ακόμη το "πουρνάρι του πάτερ-Κοσμά" με μαρμάρινη επιγραφή "εδώ μίλησε ο άγιος Κοσμάς το 1776". Στην πλατεία υπάρχει η κεντρική εκκλησία αφιερωμένη στη Γέννηση της Θεοτόκου, η οποία χτίστηκε μετά από υπόδειξη του πάτερ Κοσμά, στα 1790 και με χρηματική βοήθεια του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Η πέτρινη εκκλησία με το ξυλόγλυπτο τέμπλο και την καθολική του εσωτερική αγιογράφησή του προκαλεί δέος και θαυμασμό στον επισκέπτη. Εντός του οικισμού υπάρχουν πολλά διώροφα και τριώροφα καλοδιατηρημένα αρχοντικά που μαρτυρούν μια πλούσιας και αποδοτικής γεωργίας, κτηνοτροφίας και αμπελοκαλλιέργειας. Στη θέση "Λυκοσκούφι" είναι ορατό τα υπέροχο τοπία της Τύμφης. Το μοναστήρι του Αγίου Ιακώβου χτίστηκε τον 12ο αιώνα και πήρε το όνομα του από τον πρώτο ηγούμενο της μονής. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και υπήρξε το πρώτο κέντρο αγιογραφίας στην περιοχή, όπου μαθήτευσαν πολλοί Δολιανίτες και όχι μόνο αγιογράφοι.

  Παραπομπές

Γενικά

Ο Γεροπλάτανος απέχει από τα Ιωάννινα 47χλμ και έχει σήμερα 100 περίπου μόνιμους κατοίκους . Βρίσκεται σε μια καταπράσινη περιοχή που αποτελεί κυνηγότοπο πολύ κοντά στον Εθνικό Δρυμό του Βίκου. Τα πλούσια εδάφη της διασχίζει ο ποταμός Βοϊδομάτης, ένα από τα καθαρότερα ποτάμια της Ελλάδας οπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το μοναδικό φυσικό τοπίο κάνοντας συγχρόνως διάφορα σπορ που προσφέρονται στην περιοχή αυτή όπως, κυνήγι, ψάρεμα, ορειβασία, και κανόε - καγιάκ.

  Ιστορία

Το πότε ακριβώς χτίστηκε είναι δύσκολο να απαντηθεί αφού δεν υπάρχουν ακριβή ιστορικά στοιχεία. Η ίδρυσή του πιθανολογείται μεταξύ του 1690 μέχρι 1706. Το χωριό επί Τουρκοκρατίας ονομάζονταν Τσιοφλίκι και πιο παλιά λεγόταν Βιχάνι και ανήκε στα 45 χωριά του Ζαγορίου. Γεροπλάτανος ονομάστηκε μετά το 1927 και πήρε το όνομα αυτό ίσως από τον γερό-πλάτανο που δεσπόζει στην πλατεία του χωριού ^[1].

  Αξιοθέτατα

Το λαογραφικό μουσείο, το οποίο στεγάζεται στο πολύ αξιόλογο από αρχιτεκτονικής άποψης και θέσης παλιό πέτρινο σχολείο, η καταπράσινη περιοχή του Μαρίνου ( Δάσος Μαρίνου) με τα αιωνόβια δέντρα, όπου βρίσκεται η κεντρική εκκλησία του χωριού Άγιος Νικόλαος, καθώς επίσης και τα γραφικά ξωκλήσια του Αγίου Παντελεήμονα και της Παναγίας στον Βοϊδομάτη είναι αξιοθέατα που αξιζει κάποιος να επισκευθεί. Στη θέση Βίγλα που βρίσκεται εξω απο τον οικισμό του Γεροπλατάνου, υπάρχει το μνημείο των πεσόντων αγωνιστών του 1940, αλλά αξιόλογη είναι και η θέα που προσφέρει οπου ο επισκέπτης μπορεί να δεί την Κόνιτσα, την άγρια ομορφιά της Αστράκα και κοντά της το περίφημο και ξακουστό Φαράγγι του Βίκου. Το χωριό πανηγυρίζει στις 27 και 28 Ιουλίου στην γιορτή του Αγίου Παντελεήμονα. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του χωριού είναι ένα έθιμο το οποίο οι κάτοικοι διατηρούν ακόμα και σήμερα. Την ημέρα των Θεοφανείων γίνεται το «ζιαφέτι». Το «ζιαφέτι» είναι ένα κοινό τραπέζι, όλων των κατοίκων που το οργάνωνε η εκκλησιαστική επιτροπή από τα χρήματα που πρόσφεραν οι κάτοικοι το πρωί υπέρ της εκκλησίας, έθιμο το οποίο έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας^[2]..

  Παραπομπές

Γενικά

Είναι αμφιθεατρικά χτισμένο σε πλαγιά, στους πρόποδες του λόφου Γκιώνη και σε υψόμετρο περίπου 640μ. Πριν δημιουργηθεί ο οικισμός υπήρχαν πολλοί συνοικισμοί των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα μόνο οι ονομασίες (Κάτω Χώρα, Άνω Χώρα, Καβαλάρης, κ.τ.λ.). Το κλίμα είναι υγιεινό και ξηρό λόγω του πετρώδους εδάφους και της καθαρής ατμόσφαιρας που οφείλεται στο υψόμετρο και τα πολλά δάση που το περιβάλλουν.

Τη δεκαετία 1960 τα Άνω Ραβένια είχαν περισσότερους από 400 μόνιμους κατοίκους, που ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Σημαντική θέση κατείχε και η αμπελοκαλλιέργεια. Σήμερα υπάρχουν περίπου 100 μόνιμοι κάτοικοι ως επί το πλείστον συνταξιούχοι αλλά και αρκετοί νέοι που ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την υλοτομία.

Ιστορία

Ετυμολογία

Η ονομασία (Άνω Ραβένια), προέρχεται^[1] από το αρχαίο επίρρημα «ράον» και το ρήμα «Βαίνω», που σημαίνει «εύκολα διαβαίνω. περνώ». Σύμφωνα με άλλη απόψη ^[2], η ονομασία προέρχεται από το αρχαίο σλαβικό tavbnb. που σημαίνει «ομαλό, επίπεδο μέρος». Συνεπώς όποια θεωρία και αν υιοθετηθεί ΡαΒένια σημαίνει ευκολοδιάΒατο. ομαλό μέρος.

Δημιουργεία

Πριν τη σημερινή μορφή του χωρίου, υπήρχαν μικρότεροι οικισμοί, γνωστότεροι των οποίων η Κάτω Χώρα, η Άνω Χώρα, ο ΚαΒαλάρης τα Μακρύσκηνα και η Σαράκω. Η μνήμη του χωριού φθάνει μέχρι 400 περίπου χρόνια. Η παράδοση αναφέρει ότι κατά την Τουρκική κατοχή χάρη στην επιρροή εμπόρων από το Ζαγόρι που είχαν εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη, ο Αλή Πασάς δεν κατάφερε να επιβάλει την εξουσία του στα Άνω ΡαΒένια ^[3]..

Κατά την Τουρκοκρατία

Τα Ανω Ραβένια είναι ένα απο τα 46 χωριά της Επαρχίας Ζαγορίου. Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, τα χωριά του Δυτικού Ζαγορίου πέτυχαν τη δημιουργία αυτόνομης και αυτοδιοίκητης επαρχίας με έδρα το Πάπιγκο. Τα προνόμια του Ζαγορίου ίσχυσαν μέχρι το 1863. Από το 1864 μέχρι το 1913 (έτος απελευθέρωσης Ιωαννίνων από τους Τούρκους) σε κάθε Ζαγοροχώρι εκλέγονται οι κοινοτικοί άρχοντες (πρόεδρος και κοινοτικό συμβούλιο, γνωστοί με το όνομα δημογεροντία) ^[4].

Νεώτερη Ιστορία

Αυτή αρχίζει μετά το 1913. Το 1917 το χωριό βρέθηκε υπό Ιταλική κατοχή με πείνα και καταναγκαστικά έργα. Από το 1920 μέχρι το 1940 το χωριό έζησε μια ζωή κανονική με 450 περίπου κατοίκους. Στις 28 Οκτωβρίου 1940 άρχισε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και όπου έγιναν φοβερές μάχες τόσο στην ευρύτερη περιοχή του Καλπακίου. Στη συνέχεια, και μέχρι το 1944 η Γερμανική κατοχή άφησε μεγάλες ανθρώπινες απώλειες και το 1947 ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος, που υπήρξε η αιτία να εγκαταλείψουν το χωριό πολλοί κάτοικοι του χωριού και να εγκατασταθούν σε αστικά κέντρα. Τη δεκαετία του 1960, κατά την μαζική μετανάστευση, πολλοί κάτοικοι εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Γερμανία ^[5]..

Αξιοθέατα

Γύρω από την πλατεία ο επισκέπτης βλέπει το πετρόχτιστο σχολείο ( Θωμαϊδιος Σχολή), το παλιό κοινοτικό γραφείο και το κοινοτικό καφενείο που χτίστηκαν με χρηματοδότηση του Ευθύμιου Θωμαϊδη.

Η κοίμηση της Θεοτόκου

Γνωστή ως Παναγιά πρόκειται για τον παλαιότερο ναό του χωριού. 'Εχει ρυθμό Βασιλικής, χτίστηκε το 1816 και εσωτερικά περιλαμβάνει ανδρωνίτη και γυναικωνίτη. Διαθέτει τέμπλο έξοχης ξυλογλυπτικής τέχνης που κατασκευάστηκε το 19ο αιώνα από Μετσοβίτες καλλιτέχνες. Με τον ίδιο ρυθμό είναι κατασκευασμένος και ο δεσποτικός θρόνος. Η εκκλησία είναι τρίκλιτη και διαθέτει άμβωνα, προσκυνητάρι, αναλόγια και επιτροπικό. Έργο μεγάλης ζωγραφικής τέχνης είναι και ο επιτάφιος, δωρεά του Πέτρου Δ. Ζιάκα, που ήταν εγκατεστημένος στο Βουζαίο της Ρουμανίας. Τέλος, στο εσωτερικό του ναού υπήρχαν γύψινοι θόλοι που με την πάροδο του χρόνου καταστράφηκαν και τώρα η οροφή είναι ισόπεδη. Το καμπαναριό έχει σχήμα κανονικού εξαγώνου, ύψος 15μ και 6 αψιδωτά ανοίγματα ^[6]..

Ο Αγιος Νικόλαος

Χτίστηκε το 1850, όπως μαρτυρεί επιγραφή σε εντοιχισμένη πλάκα, πάνω από την κύρια είσοδο. Είναι ναός Βυζαντινού ρυθμού και χτίστηκε με χρήματα του Απόστολου Μπεκιάρη. Ο ναός κοσμείται με εξαιρετικές αγιογραφικές εικόνες, τις οποίες απέστειλε από το Βουζαίο της Ρουμανίας ο Πέτρος Δ. Ζιάκας. Η ζωγραφική τους τέχνη είναι απομίμηση της σχολής του Μιχαήλ Αγγέλου. Η εκκλησία είναι τρίκλιτη με τρούλους, έχει ανδρωνίτη και γυναικωνίτη, δεσποτικό θρόνο, άμβωνα, αναλόγια, επιτροπικό και προσκυνητάρι.

Το Ανω Ραβένια μέχρι το 1905 ή 1906 είχε δύο ενορίες, από τότε όμως για ανεξακρίβωτους λόγους συμπτύχτηκαν σε μία όπου διατηρήθηκαν οι δύο εφημέριοι έως το 1908 ^[7].

Το Αμελικό

Η λέξη Αμελικό σημαίνει ξενώνα και ο αμίλης φρόντιζε για τη διατροφή και τη φιλοξενία των περαστικών από το χωριό, που κατέλυαν σε αυτό το κτίριο. Στα Ανω Ραβένια το Αμελικό κτίστηκε με δωρεά του Βασιλείου Μπάρκα, ήταν διώροφο και βρισκόταν κοντά στον ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγιάς). Αποτελούνταν από 3 υπόγεια δωμάτια (που σώζονται) και 4 μεγάλα δωμάτια στον επάνω όροφο (που δυστυχώς κατέρρευσε στη δεκαετία του 1990). Η μεγάλη αίθουσα είχε χρησιμοποιηθεί ως αίθουσα προβολής κινηματογραφικών ταινιών από τα περιοδεύοντα (κινητά) κινηματογραφικά συνεργεία, ως αίθουσα διαλέξεων και συνεστιάσεων. Επίσης, εκεί λειτούργησε και το Νηπιαγωγείο για μια δεκαετία περίπου (1966-1976).

Παραπομπές

Ο Δήμος Πωγωνίου είναι δήμος της Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος συστάθηκε το 2011 από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Άνω Καλαμά, Άνω Πωγωνίου, Δελβινακίου, Καλπακίου και των κοινοτήτων Πωγωνιανής, Λάβδανης.

Τα μεγαλύτερο από τα χωριά του είναι το Κεφαλόβρυσο, ενώ έδρα του είναι το Καλπάκι. Το Δελβινάκι, το οποίο διαθέτει πλουσιότατη ιστορία (ιδρύθηκε το 1081), έχει ορισθεί ως ιστορική έδρα του δήμου. Το χωριό με το μεγαλύτερο πληθυσμό είναι ο Παρακάλαμος.

Συνορεύει βορείως με Δήμο Κόνιτσας και Αλβανία,ανατολικά με Δήμο Ζαγορίου νοτίως με Δήμο Ζίτσας και Δυτικά με Δήμο Φιλιατών και Αλβανία.

Η πλούσια ιστορική - πολιτιστική κληρονομιά και το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον αποτελεί πόλο έλξης για κάθε επισκέπτη. Ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να επισκεφτεί τους ιστορικούς χώρους του έπους 1940 που αποτέλεσαν σύμβολο αντίστασης και νίκης της Ελληνικής ψυχής στη νεώτερη Ιστορία της πατρίδας μας.

Μπορεί ακόμα να συνδυάσει τις επισκέψεις στους πλούσιους αρχαιολογικούς χώρους, να νιώσει την θρησκευτική ευλάβεια στις εκκλησίες και τα μοναστήρια, να θαυμάσει την αρχιτεκτονική των αρχοντικών, να ζήσει την πλούσια ομορφιά της φύσης, να δροσιστεί στα πλούσια νερά της περιοχής μας, να διασκεδάσει στα όμορφα παραδοσιακά πανηγύρια και τις πλούσιες εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Δήμος με τους φορείς της περιοχής , απολαμβάνοντας το αγνό κρασί και τσίπουρο της περιοχής.

Η δημοτική αρχή εργάζεται εντατικά για την βελτίωση των υποδομών, την ανάδειξη των ιστορικών και φυσικών μνημείων καθώς και στην ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών Τουρισμού.
Σας προσκαλούμε να περιηγηθείτε και να απολαύσετε τις φυσικές ομορφιές του Δήμου μας αλλά και της ευρύτερης περιοχής σε έναν από τους πιο όμορφους νομούς της Ελλάδας.